Press "Enter" to skip to content

Jefta: God Zien Als Een Afgod

Ken jij iemand die telkens weer iets verkeerds doet? Iemand die telkens de kantjes ervan af loopt of zich niet houdt aan de afspraken? Iemand die telkens weer laat zien niet loyaal aan je te zijn en eigenlijk laat zien dat diegene schijt aan je heeft? Ik ken een heel volk. Het is het volk Israël van een aantal duizend jaar geleden. De tekst van de Rechter waar ik het deze week over wil hebben begint met de woorden:

‘Maar de Israëlieten deden opnieuw wat slecht was in de ogen van de HEERE’.

Ik zou er echt moe van worden. Telkens vertikken ze het om te luisteren. Word je op een gegeven moment helemaal gek van.

Tijdens de eerdere verhalen van de Rechters uit de vorige podcasts wilden de Israëlieten nog wel eens één of twee afgoden vereren. Nu gaan ze wel echt over de schreef en het is niet de eerste keer. Er staat dat ze de Baäls en Astartes en ook de goden van Aram, Sidon, Moab en van de Ammonieten en de Filistijnen vereerden. Als je niet zo bekend bent met de geografie van die tijd dan zal ik je even uitleggen hoe het zit met die goden.

Kijk. De Baäls en de Astartes waren de afgoden van de oorspronkelijke bewoners van Kanaän. Het land waar Israël woont. De goden van de vijf andere volken zijn van de omliggende volken. Aram in het noordwesten, Sidon in het noorden, Ammon en Moab in het oosten en de Filistijnen in het westen. Een aantal van deze volken kwamen al eerder aan bod.

Wat er gebeurde is dat telkens wanneer Israël een van die afgoden uit die andere volken ging vereren, ze door dat volk onderdrukt werden. Oftewel van afgoderij komt slavernij! Afgoderij is als je iets goeds uit Gods Schepping als je bron van identiteit en macht gaat zien. Nu kun je als afgoden je geld, status, seks, bezit, alcohol of je social media als afgod zien. Onze overtuigingen willen ons nog wel eens wijsmaken dat als we van onze afgod niet krijgen wat we willen dat we dan extra veel doen voor die afgod. Wat ons steeds meer in die slavernij rol brengt.

Het volk wordt uitgeleverd aan de vijand. Als God zijn volk uitlevert betekent dat overigens niet dat Hij ze verlaat. Want zoals ik al eerder gezegd heb, als jij de keuze maakt om God niet te vereren dan maak je ruimte voor de vijand van God. Er zijn mensen die zich afvragen waarom er slechte dingen met ze gebeuren en God het toestaat terwijl ze aan de lopende band vloeken en krachttermen als bijvoeglijk naamwoord gebruiken. God zegt daarmee eigenlijk: ‘Oké, jij wil dus je vertrouwen leggen in die afgod. Prima laat die afgod maar eens zien hoe trouw je bent en kijk dan eens wat die afgod voor jou doet’.  Waarbij Hij ook eigenlijk zegt van ‘Ik zie je nog wel wanneer je mij weer nodig hebt!’

Ik krijg het idee als ik de volgende verzen lees dat God er eigenlijk wel een beetje klaar mee is.  Met dat overspelige, ontrouwe en ondankbare volk. Want op een gegeven moment komt Israël weer terug bij God en vragen ze om vergeving. Israël zegt ‘We hebben tegen u, onze God, gezondigd door U de rug toe te keren en de Baäls te vereren’. Het volk bleef maar in de fout gaan. Dus God zegt ook ‘Ga lekker naar hen toe dan!’. Het volk Israël vraagt niet per se vergeving voor wat ze gedaan hebben, maar willen eigenlijk van de gevolgen afkomen. Dat is niet hoe bekering werkt. Bekering is een diep besef en een enorme afkeer van wat je gedaan hebt of er nou wel of geen ellende uit voort komt en of je nou gesnapt wordt of niet. Wat het volk Israël doet is dat ze God behandelen alsof Hij een afgod is. Ze zeggen de juiste woorden en doen de juiste offers om God zover te krijgen dat Hij Zich voor hen inzet.

Waar het om gaat is wat is de houding of de richting van je hart. Met welke intentie ga jij de relatie met God aan? Is God voor jou als een soort goede fee waar je terecht kan om telkens als jij een tand kwijtraakt een kwartje krijgt en voor iedere goede daad een stuiver? Of zie je God als een Vader waar je altijd bij terecht kan of is God je Redder die je voor eeuwig trouw wil zijn? Wie God voor jou is zegt heel veel over hoe jij in het leven staat en de Israëlieten zagen God met te weinig eerbied. Als iemand bij wie ze wel even een wit voetje konden halen en als ze zonder berouw ‘sorry’ zeggen, ze wel makkelijk van hun sores af kunnen komen.

Later in het verhaal begrijpen de Israëlieten eindelijk wat God bedoelt. Ze beseffen zich wie God voor hen is en wat Hij voor hen gedaan heeft. Ze worden oprecht en bekeren zich van hun afgoderij. Eindelijk zeggen ze ‘we verlangen naar U, zelfs als dat betekent dat we moeten blijven lijden’. Dit is een teken van echt geloof. Ze willen nu onvoorwaardelijk bij God horen en daarom deden ze hun afgoden weg en volgden God.

Dan komt onze held van vandaag. Zijn naam is Jefta. Jefta wordt door de bijbel geïntroduceerd als een ‘strijdbare held’. Kijk dat is een lekkere introductie. De tweede zin daarentegen is minder fijn. Zijn moeder was een hoer. Zijn vader heette Gilead trouwens en ze woonden in de stad Gilead. Een bergachtig gebied vlak bij de Jordaan. Gilead verwekte ook kinderen bij zijn vrouw. De zonen van zijn vrouw stuurden Jefta, onze strijdbare held, weg. Ze jaagden hem weg. Jefta ging naar een ander land, om daar te wonen en opnieuw te beginnen. Hij verzamelde een groep ‘avonturiers’ om zich heen. Avonturiers klinkt romantischer dan het is hoor. Hij was gewoon de leider van een criminele bende. Hij was een grote man in de onderwereld daar. Een crimineel uit een gebroken gezin.

Ik ga er even vanuit dat hij best succesvol was in zijn criminele loopbaan en flink wat aanzien had gewonnen. Want de leiders van de plek waar hij was weggejaagd kwamen nu naar Jefta toe om hem op te halen omdat ze hem nodig hadden. Kijk laten we wel wezen. Het is niet eerlijk geweest hoe ze Jefta hebben behandeld. Het gebeurt ontelbaar vaak dat moeders van mensen worden uitgescholden voor het een of het ander. Als ik vele voetbalsupporters moet geloven, zijn de moeders van vele scheidsrechters van lichte zede. Moet je nagaan. In het geval van Jefta was zijn moeder echt een hoer. Hoe vaak zal hij daar niet mee geconfronteerd zijn? Gepest, geslagen en geschopt? Om uiteindelijk weggejaagd te worden en verstoten. Ik kan nog verder gaan met mijn aannames. Wat nou als de moeder van Jefta een andere huidskleur had dan de moeder van zijn broers en zussen? Dat hij het enige donkere of juist blanke kind was. Het staat er niet. Het enige wat we echt weten is dat hij anders was. En dat anders zijn is voor zijn broers reden genoeg om hem onmenselijk en onethisch te behandelen.

Het volk dat Jefta verstoten had hoorde van zijn criminele loopbaan en merkte dat ze hem nodig hadden om de vijand te verslaan. Dus wilden ze Jefta aanstellen als aanvoerder. Let op! Dit gebeurt dus niet door God en er wordt ook niets aan God gevraagd. Dit is een menselijke actie en is weer een teken van het wantrouwen in God.

De reactie van Jefta vind ik erg bijzonder. Want hij wijst ze af, net als zij hem hadden afgewezen, omdat hij anders is. Hij zegt eigenlijk hetzelfde als wat God zei. Jullie hebben helemaal geen spijt van wat jullie gedaan hebben! Jullie balen alleen van de gevolgen! Het boeit jullie geen reet wat jullie mij hebben aangedaan!

De leiders van het volk dachten na. Ze waren echt wanhopig, want zonder aarzeling en zonder God erbij te betrekken stellen ze Jefta niet aan als leger aanvoerder, maar beloven ze Jefta dat hij leider van het volk mag worden.

Wat opvalt is dat het gesprek tussen het volk en Jefta erg lijkt op het gesprek tussen het volk en God. Want het volk gaat in eerste instantie niet naar God en Jefta toe uit berouw, maar uit wanhoop. Ze hopen dat ze hen willen redden, maar ze kennen genade niet. Als we kijken naar hoe ze Jefta behandeld hebben, dan zegt dat ook veel over hoe ze God zien. Want je mensbeeld zegt heel veel over je Godsbeeld. Als jij mensen pest, afwijst, pijn doet en vernederd puur en alleen omdat ze anders zijn en uit angst voor dat je eigen positie in het geding komt, dan zegt dat ook heel veel over hoe je naar God kijkt. Je ziet God dan veel te laag en denkt eigenlijk dat je zijn positie kan overnemen. God is voor jou maar relatief en inwisselbaar voor de eerste de beste afgod. Want als jij de loterij wint, dan heb je God niet meer nodig en kijk je neer op mensen die niet toevallig dat lot gekocht hebben. Je voelt je beter dan de ander en je hebt God niet nodig. Terwijl de hele bijbel vol staat met hoe je met elkaar moet omgaan. Met de wees, de weduwe, de vluchteling, de gevangene en zij die niets hebben. Behandel daarom een zwerver met hetzelfde respect en met dezelfde waardigheid als je de directeur van de bank zou behandelen. Als iemand met wie ik op een terras zit en hij of zij doet onaardig tegen de serveerster, dan weet ik dat hij of zij ook zo zou doen tegen mij als zij een positie hebben die hoger is dan de mijne. Het valt me altijd op hoeveel sterker mensen gaan staan als ze ineens een hogere positie hebben. Een vriendin van mijn werk een aantal jaar geleden deed het omgekeerde. Zij zei dat ze juist bevriend wilden blijven ondanks zij een hogere functie kreeg.

Laten we het hebben over het vervolg van dit verhaal. Ik wil nog even één ding uitlichten die ik erg belangrijk vind. Het verhaal van Jefta staat in Rechters 10:6 tot 11:40. In Rechters 10:16 kon God het niet meer aanzien dat het volk zo in de penarie zat en beloofde het te redden.

Maar wat doet Jefta als hij de strijd met de vijand aangaat? Hij doet een ontzettend domme belofte. Hij zegt: ‘Als U mij de overwinning geeft en ik veilig thuis kom, dan zal ik het eerste wat uit de deur van mijn huis komt aan U offeren’. Like what??? En weet je wie er als eerste zijn huis uit rent om hem te begroeten? Zijn enige dochter! Uiteindelijk dringt zij erop aan haar te offeren, zodat haar vader de belofte aan God kon uitvoeren.

Als ik dit zo lees dan heb ik drie vragen.

  1. Wat beloofde Jefta aan God?
  2. Waarom deed Jefta deze belofte?
  3. En waarom voert Jefta het uit?
  1. Wat beloofde Jefta aan God?

Mensen interpreteren zijn belofte met het idee dat Jefta verwachtte dat er een dier uit de deur kon lopen. Allereerst woonden er waarschijnlijk geen dieren. Daarnaast zou er dan in de originele vertaling een ander zelfstandig naamwoord gebruikt hebben. Hij zei namelijk wie er het eerste naar buiten komt en niet wat. En als hij een dier had bedoeld dan zou hij zijn dochter niet geofferd hebben, want in zijn hart bedoelde hij een mens.

Jefta verwachtte dat een knecht naar hem toe zou komen.

2. Waarom deed Jefta deze belofte?

In iets van acht Bijbelverzen in het oude testament staat geschreven dat er geen mensenoffers gepleegd mogen worden. God noemt het een gruwel. Dus waarom doet Jefta dit?

Allereerst was hij ongevoelig voor geweld. Dit door zijn criminele verleden en door wat hij voor wreedheden zag in de volken in zijn omgeving. We zien hier een duidelijk voorbeeld van dat je God kunt eren, maar niet weet hoe dat moet en door de heidense overtuigingen je God eert op een manier die niet oké is of dat je naast God je vertrouwen in je redding en loyaliteit bij iets of iemand anders legt.

Wat Jefta deed was God eren zoals hij gewend was in de verering van de afgoden. Maar God wil geen mensenoffer op deze manier. Een offer dat met de dood van iemand anders gegeven wordt is niet oké. God wil een offer van liefde voor God en je medemens. Dat je elk aspect van je leven bij God neerlegt. Want Gods liefde kan je niet verdienen, je krijg het gratis en hoeft er niets voor te doen. God wil er als tegenprestatie je hart voor terug. Dus hoe je omgaat met jezelf en de ander is een teken van hoe je beeld van God is. Blijkbaar was het mensbeeld van Jefta niet oké, want hij vond het gerechtvaardigd om een mensenoffer te doen.

3. Waarom voert Jefta het mensenoffer uit?

Het is moeilijk voor te stellen dat iemand tot zoiets in staat is. De reden dat Jefta dit offer uitvoert is dat Jefta geen God van genade kent. Jefta ziet God als een afgod bij wie hij liefde moet verdienen. Jefta kent geen God van vergeving. Jefta weet niet dat je met je fouten bij God mag komen en die bij Hem mag neerleggen. Hij vertrouwt God niet. Jefta is bang dat als hij het niet uitvoert hij dan gestraft wordt. Hij is uiteindelijk in zijn eigen val getrapt. Want hij wilde God misleiden en heeft nu zichzelf tot iets verschrikkelijks aangezet.

Wat ik je wil meegeven met deze podcast is let op hoe je God vereert. Allereerst zeggen je zelfbeeld en je mensbeeld heel veel over je Godsbeeld. Hoe jij omgaat met mensen die “minder” dan jou zijn zegt hoe je God vereert. Hoe jij relaties aangaat met anderen zegt heel veel over hoe jij een relatie met God aangaat. Je verlangen naar geld, lust en alles zorgen ervoor dat je je redding zoekt in iets anders dan God. Weet dus hoe je God vereert.

God is een God van genade. Van liefde. Iemand die er altijd voor je is. Ook al maak je fouten of doe je een domme belofte. Je mag altijd om vergeving vragen, want God is altijd bij je.

Ik wil je daarom ook echt aanbevelen te kijken naar Jezus. Want Jezus is het voorbeeld van een rein leven. Iemand die omzag naar anderen en God vereerde als Zijn Vader. Probeer daarom dan ook met enige regelmaat de bijbel open te trekken, zodat je geïnspireerd raakt om elke dag steeds meer en meer op Jezus te lijken.

Volg me op Social Media

Be First to Comment

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Hoi mijn naam is Tim Wildeman en mij kan je bereiken via: timwildeman@hotmail.com 0612563692